Son zamanlarda kripto paralarla alakalı Sec menkul kıymetler değerlendirmeleri hakkında haberler çok gündem almaya başladı. Peki nedir bu menkul kıymet meselesi? Evvela tanımıyla başlayalım. Menkul kıymet, yatırımcılara belirli bir değeri temsil eden finansal araçlar sunan ve genellikle ticaretine konu olan araçlardır. Örnek olarak hisse senetleri, tahviller, bonolar ve opsiyonlar gibi finansal enstrümanlar menkul kıymet kategorisine girer. Kripto paralar menkul kıymet olarak nitelendirildiğinde, SEC (Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu) kripto paraların, yatırım amaçlı satın alınabilecek ve ticaretine konu olabilecek finansal araçlar olduğunu ifade etmektedir.
SEC, bir kripto varlığının menkul kıymet olup olmadığını belirlemek için Howey testi adı verilen bir teste sahip. Kısacası Sec, kripto paraların veya dijital tokenların menkul kıymet olarak kabul edilip edilmediğini değerlendirirken, Howey testi gibi kriterlere bakar. Menkul kıymet, bir finansal enstrüman veya yatırım aracıdır ve yatırımcılara bir şirketin veya projenin ortaklığını veya borcunu temsil eder.
Howey Testi Nedir?
Howey testi, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından kullanılan bir testtir ve menkul kıymet olarak kabul edilebilecek bir yatırım sözleşmesinin belirlenmesine yardımcı olur. Howey testi, SEC’in 1946 tarihli SEC v. W.J. Howey Co. davasıyla ilgili olarak ortaya çıkmıştır.
Howey testi dört temel unsura dayanır:
- Yatırım: Sözleşmeye dahil olan kişi, para, mal veya değerli bir şey yatırım yapar.
- Ortak Girişim: Yatırım yapılan para veya değerli şey, bir şirket, ortaklık veya diğer bir ortak girişim tarafından yönetilir.
- Beklentiler: Yatırımcı, yatırımının karşılığında kazanç elde etmeyi umar. Kar elde etme beklentisi, yatırımı yönetenlerin çabalarına veya başarılarına bağlı olmalıdır.
- Başkalarının Çabalarına Bağımlılık: Yatırımcının elde ettiği kazanç, yatırımı yönetenlerin çabalarına veya başarılarına bağlı olmalıdır. Başka bir deyişle, yatırımcılar kendi çabaları olmadan gelir elde etmeyi bekler.
Eğer bir yatırım sözleşmesi bu dört unsuru içeriyorsa, SEC’e göre bu sözleşme menkul kıymet olarak kabul edilir ve federal menkul kıymet yasalarına tabi tutulur. Bu da söz konusu yatırımın düzenlemelere tabi olması, kayıt altına alınması ve yatırımcılara uygun bilgilerin sunulması gerektiği anlamına gelir.
Howey testi, özellikle kripto para birimleri, initial coin offerings (ICO’lar) ve diğer benzer yatırım fırsatları gibi alanlarda kullanılır. Bu test, bir yatırımın menkul kıymet olarak kabul edilip edilmeyeceğini belirlemek için kullanılan bir araçtır ve yatırımcıları korumak amacıyla uygulanmaktadır. Ancak, her durumda Howey testi tam olarak uygulanması gereken bir kural değildir ve diğer faktörler de dikkate alınabilir.
Tüm bunlardan sonra asıl sorumuza gelelim ;
SEC tüm kripto paraları otomatik olarak menkul kıymet olarak değerlendirmemektedir, bunun sebebi nedir?
SEC’in menkul kıymet olarak kabul ettiği kripto paralar veya dijital tokenlar, belirli kriterleri karşılayan ve Howey testi gibi değerlendirme araçlarına uygun olan projelerdir. Bu nedenle, SEC menkul kıymetler olarak değerlendirdiği kripto paralar, genellikle yatırımcılara bir şirketin karlılığını veya borcunu temsil eden tokenlardır.
SEC’in menkul kıymet olarak değerlendirmediği kripto paralar, genellikle “utility token”** veya “payment token” olarak adlandırılan diğer kripto paralar olabilir. Bu tür tokenlar, belirli bir hizmet veya ürünün erişimini sağlamak, dijital platformlar içinde kullanılmak veya ödeme aracı olarak işlev görmek gibi amaçlar için tasarlanmış olabilir. Bu tokenlar, genellikle menkul kıymet olarak kabul edilmemekte ve farklı bir düzenlemeye tabi olabilmektedir.
** Türkçe’de fayda jetonu anlamına gelen utility token, belge niteliğinde olan jetonlardır ve kullanıcılara fayda olarak sunulan bir hizmete erişmek için kullanılır. Bu jetonlara sahip olan kullanıcılar, kendilerine özel olarak sunulan hizmetlere erişebilirler.
SEC’in menkul kıymet veya menkul kıymet olmayan şeklindeki değerlendirmeleri, her projenin özel koşullarını ve niteliklerini dikkate alır. Bu değerlendirmeler, yasal düzenlemelerin yanı sıra projenin işleyişi, tokenun kullanım amacı, projenin yapılandırması, yatırımcı koruması ve piyasa istikrarı gibi faktörler üzerinde durulur.
Privacy coin nedir?
Son olarak eklemek istediğim küçük bir bilgi var; Privacy coin, gizlilik tabanlı kriptopara birimlerini ifade etmektedir. Bu tarz coinleri Sec istemiyor çünkü privacy coinlerde, kullanıcılar arasında gerçekleştirilen transfer işlemleri dışarıdan takip edilememektedir ve yapılan transferin bilgisi sadece kullanıcılar arasında kalır. Zcash (Zec) gibi coinler privacy coin sınıfına giriyor.